گسترش تعاملات بین‌المللی و حضور فعال صنعتگران در بازار جهانی زمینه توسعه اقتصادی را فراهم می‌کند.
بر همین اساس نیز صادرات و واردات در هر نظام اقتصادی ضروری به‌نظر می‌رسد. در چنین شرایطی هر کشوری که دارای توان صادراتی بالایی باشد، از قدرت اقتصادی بالاتری نسبت به سایر کشورها برخوردار خواهد بود. صنعت فولاد نیز از شرایط یادشده جدا نیست و توسعه صادرات الزامی در مسیر بهبود عملکرد این صنعت به‌شمار می‌رود. به‌ویژه که برنامه‌های توسعه‌ای متعددی برای این صنعت طرح‌ریزی و در افق ۱۴۰۴ تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف‌گذاری شده است.
با توجه به سرانه مصرف فولاد در کشور، حدود ۲۰ میلیون تن از محصول موردبحث مازاد نیاز کشور است و باید صادر شود. این در حالی است که در مسیر دستیابی به این چشم‌انداز، موانع داخلی و خارجی متعددی دخیل هستند. علاوه بر این، حضور در بازار بین‌المللی یک‌شبه محقق نمی‌شود؛ خوشبختانه براساس آمار منتشرشده طی ماه‌های نخست سال جاری صادرات فولاد و محصولات فولادی رشد داشته است. بخشی از این رشد را می‌توان به تسهیل شرایط فروش فولاد در بازار جهانی از سوی سیاست‌گذاران داخلی نسبت داد. بررسی آمار صادرات فولاد واحدهای بزرگ این صنعت حکایت از رشد ۱۴۶ درصدی فروش خارجی این محصول در مقایسه با ۲ ماه نخست سال گذشته دارد.
رشد صادرات فولاد شرکت‌های بزرگ
بررسی آمار عملکرد واحدهای بزرگ فولادی کشور حاکی از صادرات یک میلیون و ۱۴۰ هزار و ۶۱۴ تنی فولاد این شرکت‌ها و رشد ۱۴۶ درصدی آن در هم‌سنجی با سال گذشته است. بررسی آمار شرکت‌های ذوب‌آهن و فولاد مبارکه اصفهان، فولاد خوزستان، فولاداکسین، فولاد هرمزگان، فولاد آلیاژی ایران، فولاد آذربایجان، فولاد خراسان، فولاد کاوه جنوب، صبا فولاد، فولاد بناب، جهان فولاد سیرجان، سنگ‌آهن چادرملو و فولاد کویر، حاکی از صادرات ۶۳۲ هزار و ۶۳۳ تنی آنها در اردیبهشت ماه است. آمار صادرات فولاد این شرکت‌ها در دومین ماه از سال ۱۴۰۰ در مقایسه با اردیبهشت ۹۹ رشد ۱۸۷ درصدی را نشان می‌دهد.
در دو ماهه نخست سال جاری، بیشترین میزان صادرات فولاد از سوی شرکت فولاد خوزستان با ۳۴۱ هزار و ۱۸۷ تن انجام شد و پس از آن ذوب‌آهن اصفهان با ۲۱۳ هزار و ۸۷۳ تن و فولاد مبارکه با ۱۰۶ هزار و ۳۲ تن در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند.
بررسی آمارهای گمرک و تجارت خارجی همچنین حاکی است بیشترین رشد صادرات در این مدت در هم‌سنجی با سال گذشته در فولاد مبارکه با ۵۷۸ درصد رقم خورد. تیرآهن، میلگرد، کلاف، شمش چدن، شمش کالایی، بلوم، بیلت، اسلب، ورق عریض، انواع مقاطع آلیاژی- مهندسی و بیلت فولادی، عمده محصولات فولادی صادراتی این شرکت‌ها در دو ماهه سال جاری بودند.
گفتنی است در نخستین ماه سال جاری نیز بیش از ۴ میلیون و ۳۹۳ هزار تن انواع محصولات حوزه معدن و صنایع معدنی به ارزش ۶۶۷ میلیون و ۵۸۱ هزار و ۳۴۷ دلار صادر شده بود.
بیشترین میزان صادرات در این مدت مربوط به زنجیره فولاد و محصولات فولادی مرتبط با ۴۰۶ میلیون و ۳۴۸ هزار دلار بود که ۶۰.۸ درصد صادرات را به خود اختصاص داد؛ بنابراین صادرات زنجیره فولاد در مقایسه با فروردین سال گذشته رشد ۲۰۳ درصدی داشته است.
صادرات، الزامی در مسیر توسعه
بهادر احرامیان، عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در گفت‌وگو با صمت و در پاسخ به سوالی درباره اهمیت توسعه صادرات بر عملکرد واحدهای فولادی گفت: حضور در بازارهای جهانی به‌عنوان پیش‌شرطی در مسیر توسعه صنایع شناخته می‌شود. صنعت فولاد نیز از این قاعده مستثنا نیست. صنعت فولاد در طول سال‌های گذشته در مسیر رشد و توسعه قرار داشته و ظرفیت‌های قابل‌توجهی از این صنعت در کشور احداث‌شده است.
توسعه صنایع فولاد به همین‌جا ختم نمی‌شود، بلکه طرح‌های توسعه متعدد دیگری نیز برای این صنعت تعریف شده است. تاجایی‌که در افق ۱۴۰۴، تولید ۵۵ میلیون تن فولاد هدف‌گذاری شده است اما ظرفیت مصرف این حجم از فولاد در کشور ما وجود ندارد؛ بنابراین یکی از الزامات تولید واحدهای این صنعت با تمام ظرفیت، صادرات و فروش محصولات به بازارهای جهانی است. هرچند فروش این محصولات در بازارهای جهانی باید همگام با تامین نیاز داخلی باشد.
عضو هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان فولاد در ادامه با اشاره به روند رو به رشد صادرات فولاد و محصولات فولادی طی ماه‌های نخست سال جاری، گفت: صنایع فولاد کشور در سال گذشته با چالش‌های گسترده‌ای در مسیر فعالیت خود روبه‌رو شدند. این چالش‌ها با شدت گرفتن بهای فروش فولاد در بازار جهانی و رشد قابل‌توجه نرخ ارز شدت گرفت. التهابات یادشده موجب شد مسئولان و سیاست‌گذاران در حرکتی اشتباه اقدام به محدود کردن صادرات فولاد کنند. این اقدام با هدف تامین نیاز بازار داخلی و تنظیم خریدوفروش فولاد انجام شد، درحالی‌که تولید این فلز به مراتب بیشتر از نیاز داخلی به این محصول برآورد می‌شود؛ بنابراین باید اذعان کرد که سیاستی اشتباه برای سروسامان دادن به بازار فولاد اندیشیده شد.
احرامیان افزود: بخشی از چالش‌های یادشده در سال جاری برطرف و در چنین فضایی امکان توسعه صادرات فولاد و محصولات فولادی فراهم شده است. توجه به این نکته ضروری به‌نظر می‌رسد که صادرات و فروش خارجی یک محصول در بازار بین‌المللی از اهمیت ویژه‌ای در مسیر تداوم تولید و توسعه آن برخوردار است. بازار داخلی ما از منظر سرانه مصرف فولاد اشباع است؛ بنابراین هر رشد تولیدی باید صادر شود. درواقع می‌توان این‌طور جمع‌بندی کرد که رشد صادرات زمینه افزایش تولید را فراهم می‌کند.
وی در پایان تاکید کرد: از سال گذشته تاکنون نرخ فولاد و محصولات فولادی در مسیر رو به رشدی بوده است. محدودیت‌هایی که طی سال گذشته در مسیر صادرات محصولات این زنجیره واقع شد، امکان بهره‌مندی از این فرصت صادراتی را از بین برد. هرچند این وضعیت درحال‌حاضر بهبودیافته و امید می‌رود زمینه برای بهره گرفتن از ظرفیت‌های صادراتی فراهم شود.
تامین‌کننده دائمی فولاد باشیم
اکبر فرضی‌مولان، کارشناس بازار فولاد در گفت‌وگو با صمت اظهارکرد: همان‌طور که بارها تاکید شده، میزان تولید فولاد و محصولات فولادی در کشور ما به مراتب بیش از تقاضا برای این فلز است؛ بنابراین وجود برنامه‌ریزی دقیق برای تولید و صادرات فولاد ضروری است. درنتیجه باید بتوانیم صادرات را در مسیری پیش ببریم که به‌عنوان تامین‌کننده دائمی از سوی طرف‌های خارجی و خریداران بین‌المللی شناخته شویم. در چنین شرایطی، زمینه سودآوری برای هر دو طرف فراهم می‌شود و به سودآوری منتج خواهد شد. البته تامین نیاز داخل باید موردتوجه قرار گیرد؛ بنابراین عرضه بخشی از تولیدات این صنعت در بورس کالا ضروری به‌نظر می‌رسد.وی در ادامه افزود: طی ماه‌های گذشته، تامین مواد اولیه به یکی از چالش‌های اصلی فعالان صنعت فولاد کشور بدل شد.
در همین حال هزینه‌های سربار نیز به‌شدت افزایش یافت و بسیاری از شرکت‌ها به محدوده زیاندهی نزدیک شدند. این درحالی است که اگر مدیران کارآمدتری در وزارت صنعت، معدن و تجارت حضور داشتند، اکنون شاهد این حجم از چالش‌ها نبودیم.
فرضی اظهارکرد: گشایش صادراتی عرصه را برای فعالیت واحدهای کوچک داخلی بازتر می‌کند. در همین حال، زمینه‌ساز ارزآوری خواهد بود. میانگین تولید کارخانه‌ها را افزایش می‌دهد و در نهایت به کاهش هزینه‌های سربار واحدهای تولیدی منجر می‌شود. این کارشناس بازار فولاد گفت: برای تمام فولاد تولیدشده در کشور و متناسب با محصول عرضه‌شده در بورس کالا، مشتری وجود ندارد؛ بنابراین صادرات باقیمانده این محصولات ضروری به‌نظر می‌رسد.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: جهش تولید فراتر از شعار است و تحقق آن شعورجمعی می‌طلبد. رویکرد مدیران و سیاست‌گذاران در وزارتخانه و سازمان‌های مرتبط با آن باید بر تجارت متمرکز شود. چنانچه تجارت رشد نکند، شعار جهش تولید محقق نخواهد شد. اگر تجارت‌مان را توسعه دهیم، به‌دنبال آن می‌توانیم شعار جهش تولید را محقق کنیم.
در واقع تحقق شعار جهش تولید مستلزم جهش صادرات است. ما باید رویکرد بازاری داشته باشیم تا به‌دنبال آن، تولید نیز جهش یابد. هرچند در مواردی متاسفانه شاهدیم که لکوموتیو فروش در صنایع فولاد از حرکت می‌ایستد و به خواب فرو می‌رود.
سخن پایانی
صادرات یکی از شاخصه‌های توسعه پایدار در صنایع گوناگون از جمله صنعت فولاد است. صادرات این محصول استراتژیک زمینه دسترسی هرچه بیشتر به نقدینگی، بهره‌مندی از فناوری‌های جدید تولید و بهبود کیفیت تولید به‌منظور افزایش سطح رقابت‌پذیری آنها در سطح بین‌المللی را فراهم می‌کند. در تشریح اهمیت صادرات و تجارت بین‌المللی فولاد همین بس که این صنعت پس از صنایع نفت و گاز، دومین صنعت پرحجم تجارت جهان را تشکیل می‌دهند.
میزان تولید فولاد در ایران به‌مراتب بالاتر از سرانه مصرف این فلز در کشورمان برآورد می‌شود؛ بنابراین صادرات تنها راه تداوم تولید و ارتقای سطح تولید این فلز به‌شمار می‌رود. با این وجود در سال گذشته نه‌تنها حمایتی از صادرات فولاد انجام نشد، بلکه با سنگ‌اندازی و قوانین و مقررات اشتباه، هر روز چالشی جدید در مسیر تجارت بین‌المللی این فلز حاصل شد. خوشبختانه درحال‌حاضر بخش قابل‌توجهی از این چالش‌ها برطرف شده‌اند؛ بر همین اساس نیز شاهد رشد قابل‌توجه صادرات این فلز در بازارهای جهانی هستیم. امید می‌رود ضمن توجه به تامین نیازهای داخلی این مسیر بیش‌ازپیش تسهیل شود تا به‌دنبال آن شاهد توسعه عملکرد صنعت فولاد در کشور باشیم.
بدون دیدگاه